Kobalt - Co

Kobalt

Kobalt werd ontdekt door de Zweedse scheikundige Georg Brandt, in 1739. Brandt probeerde te bewijzen dat glas wordt blauwgekleurd door een nog onbekend element en niet, zoals velen toen dachten, door bismut. De voornaamste kobalt ertsen zijn kobaltiet (CoAsS) en erythriet (Co₃(AsO₄)₂). Kobalt wordt meestal verkregen als bijproduct van mijnwerken en verrijken van nikkel, zilver, lood, koper en ijzer.

Hoewel kobalt wordt gebruikt voor electroplating om voorwerpen een aantrekkelijk oppervlak te geven dat oxidatie kan weerstaan, wordt het vaker gebruikt voor de vorming van legeringen. Alniko, een legering die bestaat uit aluminium, nikkel en kobalt, wordt gebruikt om zeer krachtige magneten te maken. Stelliet legeringen, die kobalt, chroom en wolfraam bevatten, worden gebruikt om hoge-snelheid en hoge-temperatuur gereedschappen en verven te maken. Kobalt wordt ook gebruikt om legeringen te maken voor vliegtuigmotoren en gasturbines, magnetisch staal en sommige typen roestvrij staal.

Kobalt-60, een radioactief kobalt isotoop, is een belangrijke bron van gamma straling en wordt gebruikt om verschillende vormen van kanker te behandelen en als medische tracer. Kobalt-60 heeft een halfwaardetijd van 5,27 jaar en vervalt tot nikkel-60 door bèta straling.

Kobalt verbindingen zijn al eeuwen in gebruik voor het kleuren van porselein, glas, aardewerk, tegels en glaswerk. Enkele van deze verbindingen staan bekend als: kobalt blauw, ceruleum, nieuw blauw, smalt, kobalt geel en kobalt groen. Naast de toepassing als verf is kobalt ook een belangrijke menselijke voedingsbron, omdat het een essentieel onderdeel is van vitamine B12.

Gezondheidseffecten van Kobalt

Gezondheidseffecten tengevolge van de opname van hoge concentraties kobalt:
- Overgeven en misselijkheid
- Visuele problemen
- Hartproblemen
- Schade aan de schildklier

Gezondheidseffecten kunnen ook veroorzaakt worden door de straling van radioactieve kobaltisotopen. Dit kan onvruchtbaarheid, haaruitval, overgeven, bloeden, diarree, coma en zelfs de dood tot gevolg hebben. Deze straling wordt soms gebruikt bij kankerpatiënten om tumoren te vernietigen. Deze mensen hebben ook last van haaruitval, diarree en overgeven.

Kobalt aërosolen kunnen atsma en verwante ziekten veroorzaken met symptomen die variëren van kuchen en kortademigheid tot een verminderde longfunctie, kuitverstuikingen, permanente handicaps en zelfs dood. Blootstelling aan kobalt veroorzaakt gewichtsverlies, dermatitis en ademhalings overgevoeligheid. De LD₅₀ (Oraal, rat) is 6171 mg/kg. (Ld₅₀ is de dosis van een stof waarbij 50% van de aanwezige proefdieren overlijden.)

Carcinigeniteit - Het International Agency for Research on Cancer (IARC) heeft kobalt opgetekend in groep 2B (stoffen die mogelijk carcinogeen zijn voor mensen). ACGIH heeft kobalt en zijn anorganische verbindingen in categorie A3 geplaatst (carcinogene werking op proefdieren - de stof is carcinogeen voor proefdieren bij een relatief hoge dosis, of bij blootstellingroutes, types, of mechanismen die niet relevant zijn voor beroepsblootstelling). Kobalt is carcinogeen voor proefdieren volgens de Federale Republiek Duitsland.

Milieueffecten van Kobalt

De radioactieve kobaltisotopen zijn van nature niet aanwezig in het milieu, maar ze komen vrij bij nucleaire processen en ongevallen in de kernindustrie. Vanwege hun korte halfwaarde tijd, zijn kobaltisotopen niet zo gevaarlijk. Kobalt kan niet vernietigd worden zodra het zich in het milieu bevindt. Het kan reageren met andere deeltjes of adsorberen op bodemdeeltjes of watersedimenten. Kobalt mobiliseert alleen onder zure omstandigheden, maar uiteindelijk komt de meeste kobalt terecht in de bodem en het sediment.
Op bodems met een zeer kleine hoeveelheid kobalt kunnen planten voorkomen met een kobaltgebrek. Dieren die op deze gronden grazen, krijgen dan ook te kampen met een kobaltgebrek.
Aan de andere kant, zullen gronden dicht bij mijn- en smeltfabrieken zeer grote hoeveelheden kobalt bevatten, zodat de opname van kobalt door dieren door het eten van planten bepaalde gezondheidsproblemen geeft.

Kobalt accumuleert in planten en in de lichamen van dieren die deze planten eten, maar kobalt staat niet bekend als een stof die zich ophoopt in de voedselketen. Daarom bevatten de vruchten, groenten, vis en andere dieren die we eten meestal niet zulke grote hoeveelheden kobalt.

Kobalt en water