Dokumentalny 2018

Ruth Bader Ginsburg, 85-letnia dziś sędzia Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych, wypracowała spektakularną spuściznę prawną i stała się amerykańską ikoną feminizmu. W latach pięćdziesiątych, jako jedyna kobieta wśród kilkuset mężczyzn, studiowała prawo na Harvardzie. W latach siedemdziesiątych została pierwszą w historii kobietą na stanowisku profesora na Uniwersytecie Columbia i napisała pierwszy w historii podręcznik prawa poświęcony dyskryminacji płci. Od 1993 roku jest sędzią Sądu Najwyższego wyczuloną na sprawy dotyczące dyskryminacji ze względu na płeć, kolor skóry i orientację seksualną. Ruth Bader Ginsburg dzięki swojej tytanicznej pracy i sile argumentacji, odmieniła życie milionów kobiet i mężczyzn. Nieustępliwa, a jednocześnie spokojna i skromna kobieta nieoczekiwanie została także ikoną popkultury. Jest prawdopodobnie jedyną sędzią na świecie, której podobizna – jako wyraz szacunku – w formie tatuażu widnieje na ramionach fanów.

Film przedstawia kulisy, skutki i ofiary internetowej cenzury, która de facto okazuje się idealnym narzędziem do sterowania rzeczywistością. Wysoko postawieni eksperci techniczni i byli czyściciele sieci opowiadają o potrzebie i praktyce takich działań. Okazuje się, że media społecznościowe negocjują z niektórymi krajami dostęp do materiałów krytycznych wobec ich rządów. Jak to możliwe, że wielkie internetowe korporacje, takie jak Facebook, czy Instagram o niewielkiej lub zerowej odpowiedzialności wobec swoich klientów mają dziś taką władzę, o jakiej do tej pory większość państw mogłaby tylko pomarzyć?

Wyobraźcie sobie, że gdzieś po świecie chodzi ktoś, kto wygląda zupełnie jak wy, porusza się jak wy, ma te same gesty, tiki, miny… Wyobraźcie sobie też, że takich osób jest więcej niż jedna. Dokument Tima Wardle'a opowiada o spotkaniu trzech identycznych 19-latków - dorastających z dala od siebie braci - do którego doszło w latach 80. Historia ta natychmiast stała się sensacją medialną - trojaczki pojawiały się w prasie i telewizji, wystąpiły nawet w kultowym Rozpaczliwie poszukując Susan (1985) i założyły nowojorską knajpę Triplets. Ale film Bliscy nieznajomi odkrywa także mroczniejszą stronę tej historii, przeobrażając się w śledztwo mające wyjaśnić, kto stał za rozdzieleniem rodzeństwa i jaki miał w tym cel. Stawia przy tym odwieczne pytanie psychologii: czy na to, jacy jesteśmy, większy wpływ mają geny, czy wychowanie?

„Jutro albo pojutrze” powstawał spontanicznie jako czysta rejestracja codzienności zaprzyjaźnionych ze sobą deskorolkarzy, ale efektem jest poruszający zapis procesu ich dorastania. Zack zostaje nieoczekiwanie ojcem, a Keire dostaje pierwszą pracę oraz zmaga się z problemem rasowej tożsamości i śmiercią ojca. Bing prowadzi długie rozmowy z matką, która jako chińska emigrantka po traumatycznym małżeństwie nie może się odnaleźć w amerykańskim społeczeństwie.

Znakomity reżyser John Chester wraz z żoną Molly muszą opuścić swoje małe mieszkanko w Los Angeles. Wszystko za sprawą ukochanego psa Todda, którego szczekanie drażni sąsiadów. Chesterowie traktują swoje wygnanie jako pretekst do realizacji marzenia o własnej farmie funkcjonującej w zgodzie z prawami natury. 80 hektarów ziemi w upalnej Kalifornii staje się odtąd ich nowym domem. Z pomocą przyjaciół i zapaleńców z całego świata, Jack i Molly realizują wyjątkowy projekt: 10 tysięcy drzew, ponad 200 rodzajów upraw i dziesiątki gatunków zwierząt żyjących w zgodzie ze sobą i swoją naturą, a wszystko to bez udziału szkodliwej chemii i bezdusznej technologii. Z każdym kolejnym dniem Chesterowie uczą się czegoś nowego o świecie i sobie samych. Przeżywają małe porażki i wielkie zwycięstwa, a otaczający ich ludzie i zwierzęta stają się źródłem inspiracji, radości, a czasem niezłych kłopotów. Ich idealistyczna wizja niezwykłej utopii powoli zaczyna nabierać realnych kształtów mimo niekończących się przeciwności losu. A widoki takie jak przyjaźń między świnią Emmą i kogutem Greasym, psia troska o owcze stado czy gęsi pomagające ratować uprawy przed inwazją ślimaków uświadamiają jak wielka moc i piękno kryje się w otaczającej nas naturze, której przecież jesteśmy częścią.

Zapierająca dech w piersiach przyroda i przerażający plan - wspinaczka na wysokość 2300 m po niemal pionowej skale, i to bez zabezpieczenia. Alex Honnold postanowił dokonać niemożliwego i spełnić życiowe marzenie - wspiąć się na majestatyczny El Capitan w parku narodowym Yosemite. Cel uda się osiągnąć, ale tylko wtedy, gdy wszystko pójdzie zgodnie z planem, a jak wiadomo, przy tego rodzaju wspinaczce możliwa jest nieskończona liczba scenariuszy, wystarczy obluzowany kamień, silniejszy powiew wiatru. Free Solo zachwyca i zdumiewa widokami, ale ukazuje też motywacje ekstremalnego wspinacza. Często niezrozumiałe dla postronnych, którzy nie wiedzą, po co ryzykować życie dla czegoś tak błahego jak sport wyczynowy, uprawiany w dużej mierze tylko dla samego siebie i ciągłego przekraczania własnych granic. Alex niczego nie tłumaczy, ale po prostu wspina się dalej, wyznaczając limity ludzkiej wytrzymałości.

Przez ponad 30 lat, w ramach osobistych poszukiwań, Hermann Vaske zadawał dziesiątkom słynnych na całym świecie osobistości to samo pytanie: dlaczego jesteś kreatywny? Odpowiedzieli mu m.in.: David Bowie, Ai Weiwei, Björk, Wim Wenders, Philippe Stark, Yoko Ono, David Lynch, Nobuyoshi Araki, Quentin Tarantino, Bono, Nick Cave, Stephen Hawking, Dalajlama, Marina Abramović, Vivienne Westwood, Takeshi Kitano i wielu innych. „Einstein chciał wiedzieć, dlaczego Bóg stworzył świat, a ja chciałem wiedzieć, dlaczego ludzie są kreatywni. Naiwne i głupie pytanie, które przyniosło mi najbardziej unikalną obsadę na świecie”.

Historia księgowej w średnim wieku, samotnej matki, stała się głośna w Finlandii, po tym, jak wyszło na jaw, że uzależniła się od hazardu i przegrała ukradzione klientom ponad 800 tysięcy euro. Johan Karrento na podstawie tej historii opowiada o uzależnieniu od hazardu. Firma mająca monopol na gry hazardowe na fińskich Wyspach Alandzkich, gdzie mieszka reżyser oraz jego bohaterka, w 2007 roku miała depozytów na ledwie 957 euro, a w maju 2011 już ponad 152 tysiące euro. Liczby rosną. Najbardziej uzależniającą formą hazardu są automaty do gier, nazywane crackiem hazardu. Najczęściej grają w nie najstarsi gracze, bezrobotni, przewlekle chorzy, ludzie o niskich dochodach. Społeczeństwo czerpie zyski z dochodów tej gałęzi gospodarki. Czy chcemy żyć w systemie napędzanym uzależnieniem od hazardu i kradzionymi pieniędzmi?

Szokująca i brutalnie zabawna prawda o prezydencie Stanów Zjednoczonych - Donaldzie Trumpie, współczesnej Ameryce i wpływie jej polityki na losy całego świata. Ten film to niezwykle ważny głos, który może zadecydować o wynikach jesiennych wyborów do Kongresu w 2018 roku oraz kampanii prezydenckiej w 2020 roku.

1957 był ważnym rokiem dla Ingmara Bergmana - przede wszystkim dlatego, że właśnie wtedy miały premierę filmy Siódma pieczęć i Tam, gdzie rosną poziomki, dzięki którym Szwed wszedł do panteonu ówczesnego kina. Dokument Jane Magnusson zdaje raport z tego momentu w karierze mistrza. Opowiada przy tym także o latach, które do niego doprowadziły i które po nim nadeszły, ukazując tak naprawdę całe życie reżysera. Portret, jaki wyłania się z tej meandrycznej narracji, jest zaskakująco ambiwalentny. Z jednej strony Bergman zostaje przedstawiony jako wielki artysta, słusznie podziwiany i nagradzany. Z drugiej zaś raz po raz podejmowane są kwestie związane z jego trudnym charakterem: mitomania, egoizm, despotyzm czy skłonność do zdrady. Dzięki temu Bergman - rok z życia to znacznie więcej niż kolejna dwuwymiarowa kinfolilska laurka.